Theo luật Phòng, chống ma túy của Việt Nam: chất ma tuý là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong danh mục chất ma túy do Chính phủ ban hành.

    Theo quy định của Chính phủ Việt Nam, tại thời điểm hiện tại có tổng cộng có tới 559 chất được đưa vào danh mục là chất ma túy. Với sự ra đời ngày càng nhiều loại ma túy, danh mục ma túy chắc chắn sẽ được bổ sung

Buổi tập huấn với chuyên đề "MA TÚY VÀ RƯỢU" nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng phòng ngừa ma túy trong cộng đồng cho Cán bộ y tế tuyến cơ sở tại Bệnh viện Tâm thần Hải Phòng

1. Dựa vào nguồn gốc của ma tuý, có thể phân chia thành 3 loại:

- Ma túy tự nhiên: Đây là các chất ma tuý có sẵn trong tự nhiên, là alcaloid của một số thực vật như cây thuốc phiện (anh túc), cây cần sa (cây gai dầu), cây coca (cocain).

- Ma túy bán tổng hợp: Là các chất ma túy được tổng hợp một phần từ một số loại ma tuý có sẵn trong tự nhiên, có tác dụng mạnh hơn chất ma túy ban đầu. Ví dụ: Morphin, heroin

- Ma túy tổng hợp: Là nhóm các chất ma túy không có trong tự nhiên. Ma túy tổng hợp được tổng hợp nên từ các loại hóa chất (các hóa chất này được gọi là tiền chất): ví dụ: Amphetamin, MDMA, ecstasy, ma túy đá...

2. Thế nào gọi là sử dụng ma túy ?

-Sử dụng ma túy hoặc lạm dụng ma túy bao gồm:

+ Sử dụng các chất bất hợp pháp, chẳng hạn như:Thuốc gây nghiện trong hộp đêm, Cocaine, Heroin, Cần sa, Methamphetamine

+ Sử dụng sai thuốc theo đơn bao gồm thuốc phiện: Dùng thuốc được kê đơn cho người khác, Dùng liều lớn hơn so với liều bạn được chỉ định, Sử dụng thuốc theo cách khác với cách bạn được chỉ định.

+Sử dụng sai thuốc không kê đơn, bao gồm sử dụng chúng cho mục đích khác hoặc theo cách khác với cách bạn được chỉ định.

-Sử dụng ma túy là nguy hiểm. Nó có thể gây hại cho não và cơ thể của bạn, đôi khi là vĩnh viễn. Nó có thể làm tổn thương những người xung quanh bạn, bao gồm bạn bè, gia đình và trẻ em. Nếu bạn đang mang thai, nó có thể gây hại cho thai nhi của bạn.

-Sử dụng ma túy cũng có thể dẫn đến các rối loạn sử dụng chất nhẹ, trung bình hoặc nghiêm trọng. Rối loạn sử dụng chất đôi khi được gọi là nghiện.

Ts Đàm Đức Thắng - Phó GĐ bệnh viện trong bài giảng chuyên đề "MA TÚY VÀ RƯỢU" nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng phòng ngừa ma túy trong cộng đồng cho Cán bộ y tế tuyến cơ sở tại Bệnh viện Tâm thần Hải Phòng

3. Nghiện ma túy là gì?

-Nghiện ma túy là một bệnh não mãn tính. Nó khiến một người sử dụng ma túy nhiều lần, bất chấp tác hại mà chúng gây ra. Sử dụng ma túy nhiều lần có thể thay đổi não và dẫn đến nghiện.

Não thay đổi do nghiện có thể kéo dài, vì vậy nghiện ma túy được coi là một căn bệnh "tái phát". Điều này có nghĩa là những người đang phục hồi có nguy cơ sử dụng ma túy trở lại, ngay cả sau nhiều năm không sử dụng chúng.

- Có phải tất cả những người sử dụng ma túy đều trở nên nghiện không?

Không phải tất cả những người sử dụng ma túy đều trở nên nghiện. Cơ thể và não của mỗi người đều khác nhau, vì vậy phản ứng của họ với ma túy cũng có thể khác nhau. Một số người có thể trở nên nghiện nhanh chóng hoặc có thể xảy ra theo thời gian. Việc một người có trở nên nghiện hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Chúng bao gồm các yếu tố di truyền, môi trường và phát triển.

    Ai có nguy cơ nghiện ma túy?

- Sinh học của bạn. Mọi người có thể phản ứng với ma túy khác nhau. Một số người thích cảm giác lần đầu tiên thử ma túy và muốn thử nhiều hơn. Những người khác ghét cảm giác đó và không bao giờ thử lại nữa.

- Các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Những người mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần chưa được điều trị, chẳng hạn như trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) có nhiều khả năng bị nghiện hơn. Điều này có thể xảy ra vì việc sử dụng ma túy và các vấn đề về sức khỏe tâm thần ảnh hưởng đến cùng một phần của não. Ngoài ra, những người mắc các vấn đề này có thể sử dụng ma túy để cố gắng cảm thấy tốt hơn.

-Rắc rối ở nhà. Nếu nhà bạn là nơi không vui hoặc từng như vậy khi bạn còn nhỏ, thì bạn có nhiều khả năng gặp vấn đề về ma túy hơn.

Rắc rối ở trường, ở nơi làm việc hoặc trong việc kết bạn. Bạn có thể sử dụng ma túy để quên đi những vấn đề này.

-Giao du với những người khác cũng sử dụng ma túy. Họ có thể khuyến khích bạn thử ma túy.

Bắt đầu sử dụng ma túy khi bạn còn nhỏ. Khi trẻ em sử dụng ma túy, điều này sẽ ảnh hưởng đến cách cơ thể và não của chúng phát triển. Điều này làm tăng nguy cơ bạn bị nghiện khi bạn trưởng thành.

4. Những dấu hiệu nào cho thấy một người lệ thuộc về ma túy?

- Thèm muốn mạnh mẽ: Luôn có cảm giác thôi thúc phải sử dụng ma túy, khó tập trung vào việc khác.

- Mất kiểm soát: Dùng ma túy nhiều hơn dự định, không thể ngừng lại dù đã cố gắng.

- Lệ thuộc về tâm thần: Cảm thấy lo lắng, bứt rứt, trầm cảm, mất ngủ khi không có ma túy. Đáng lo ngại hơn, nhiều người lệ thuộc ma túy mắc các bệnh như: hoang tưởng, ảo giác, trầm cảm nặng, rối loạn nhân cách, thậm chí không còn nhận thức được thực tại. Một số trường hợp còn dẫn đến hành vi phạm tội, tự sát.

- Lệ thuộc thể chất: Khi ngừng dùng, cơ thể xuất hiện các triệu chứng “cai” như run rẩy, vã mồ hôi, đau nhức, co giật...

- Ưu tiên ma túy hơn mọi thứ khác: Bỏ bê học hành, công việc, gia đình, chỉ để tìm kiếm và sử dụng ma túy.

Ts Đàm Đức Thắng - Phó GĐ bệnh viện trong bài giảng chuyên đề "MA TÚY VÀ RƯỢU" nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng phòng ngừa ma túy trong cộng đồng cho Cán bộ y tế tuyến cơ sở tại Bệnh viện Tâm thần Hải Phòng

5. Ma túy ảnh hưởng đến toàn bộ cuộc sống của bạn

Ma túy không chỉ phá hủy sức khỏe thể chất mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, hành vi và trí não, tài chính, các mối quan hệ, đời sống xã hội đặc biệt là giới trẻ. Việc sử dụng ma túy dù chỉ một lần cũng có thể dẫn đến lệ thuộc và hủy hoại cuộc đời:

- Tàn phá sức khỏe thể chất: Hủy hoại gan, thận, phổi, tim mạch. Suy giảm miễn dịch, dễ mắc bệnh truyền nhiễm như HIV/AIDS, viêm gan B, C. Gây suy kiệt cơ thể, lão hóa nhanh, nguy cơ tử vong cao do sốc ma túy hoặc tai nạn khi “phê” thuốc.

- Hủy hoại sức khỏe tâm thần: Gây rối loạn lo âu, trầm cảm, hoang tưởng, ảo giác, mất kiểm soát hành vi. Nhiều người trở nên mất nhận thức, hành vi bạo lực hoặc tự sát. Lệ thuộc ma túy lâu dài có thể dẫn đến mắc những bệnh về tâm thần vĩnh viễn.

- Đổ vỡ gia đình: Người nghiện dễ nói dối, trộm cắp, gây mâu thuẫn, mất lòng tin trong gia đình. Cha mẹ đau khổ, vợ chồng ly tán, con cái thiếu chăm sóc, dễ tổn thương về tâm lý.

- Hệ lụy pháp luật và xã hội: Nhiều người nghiện ma túy phạm tội để có tiền mua ma túy: trộm cắp, cướp giật, buôn bán chất cấm…Bị xã hội kỳ thị, khó xin việc, bị cô lập và dần trượt dài không lối thoát. Gánh nặng chi phí điều trị, an sinh xã hội ngày càng lớn.

Ts Đàm Đức Thắng - Phó GĐ bệnh viện trong bài giảng chuyên đề "MA TÚY VÀ RƯỢU" nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng phòng ngừa ma túy trong cộng đồng cho Cán bộ y tế tuyến cơ sở tại Bệnh viện Tâm thần Hải Phòng

    Với vai trò là cơ sở chuyên môn sâu về Tâm thần học, Bệnh viện Tâm thần Hải Phòng không chỉ điều trị các rối loạn tâm thần do sử dụng ma túy gây ra, mà còn chủ động tham gia vào công tác truyền thông, tư vấn và đồng hành với người bệnh và gia đình trong hành trình cai nghiện và phục hồi sức khỏe tâm thần.

    KHUYẾN CÁO CỦA CHÚNG TÔI

-          KHÔNG thử bất kỳ loại ma túy nào dù chỉ một lần!

-          Cẩn thận với bạn bè xấu, đừng để bị lôi kéo vào các cuộc vui có ma túy.

-          Xây dựng lối sống lành mạnh, rèn luyện thể thao và nâng cao tri thức để tránh xa tệ nạn.

-          Hãy nói KHÔNG với ma túy ngay hôm nay để bảo vệ tương lai của chính mình!