Trong nhịp sống hiện đại đầy áp lực, rối loạn thần kinh thực vật đang trở thành một vấn đề ngày càng phổ biến, ảnh hưởng cả thể chất lẫn tinh thần. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và mức độ nguy hiểm của căn bệnh này!
1.Hệ thần kinh thực vật là gì?
Hệ thần kinh thực vật là mạng lưới dây thần kinh điều khiển các hoạt động vô thức của cơ thể như nhịp tim, hô hấp, tiêu hóa, điều hòa huyết áp, cân bằng nước và điện giải. Nó hoạt động liên tục, ngay cả khi bạn ngủ, và giữ vai trò sống còn cho cơ thể.
- Hệ này gồm hai phần:
* Hệ giao cảm: Có nhiệm vụ kích thích các phản ứng khẩn cấp khi cần thiết. Từ đó, giúp bạn chuẩn bị tốt hơn khi đối mặt với những tình huống căng thẳng.
* Hệ phó giao cảm: giúp cơ thể nghỉ ngơi, hồi phục bảo tồn năng lượng và duy trì cân bằng các chức năng cơ bản của cơ thể.
Hai hệ thống này về cơ bản là đối lập nhau, nhưng chúng có mối liên hệ chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau để đảm bảo sự cân bằng cho hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.
2.Rối loạn thần kinh thực vật là gì?
Đây là tình trạng mất cân bằng điều hòa tự động, gây rối loạn nhịp tim, huyết áp, tiêu hóa, tiết mồ hôi….
Rối loạn thần kinh thực vật không nguy hiểm ngay đến tính mạng, nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, khiến người bệnh khó làm việc, học tập hay sinh hoạt bình thường.
Ước tính có khoảng 70 triệu người trên thế giới đang mắc một dạng rối loạn thần kinh thực vật. Người bệnh nhìn bề ngoài có vẻ khỏe mạnh, nhưng những triệu chứng “vô hình” khiến họ mệt mỏi, suy nhược kéo dài.
3.Rối loạn thần kinh thực vật và mối liên quan với bệnh tâm thần.
- Rối loạn chức năng của hệ thần kinh thực vật không chỉ gây rối loạn điều hòa tim mạch, hô hấp, tiêu hóa… mà còn có mối liên hệ chặt chẽ với nhiều bệnh lý thần kinh và tâm thần. Nhiều nghiên cứu cho thấy tình trạng này thường xuất hiện trong tăng huyết áp thần kinh, đột quỵ, bệnh Parkinson, Alzheimer và đặc biệt là các rối loạn tâm lý như lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ.
- Các triệu chứng tưởng chừng “nhẹ nhàng” như đau đầu, mất ngủ, mệt mỏi, vã mồ hôi, hồi hộp, lo âu kéo dài có thể là dấu hiệu của rối loạn thần kinh thực vật. Nếu không được thăm khám và điều trị đúng cách, chúng có thể tiến triển thành các bệnh lý nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tinh thần và thể chất.
Cơ chế: Trong thời gian bị căng thẳng, phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy của cơ thể được kích hoạt. Một hệ thần kinh bình thường sẽ trải qua căng thẳng nhưng trở lại bình thường khi mối đe dọa đã qua. Khoảng thời gian mà chúng ta có khả năng tự điều chỉnh này được gọi là cửa sổ chịu đựng, và hầu hết mọi người đều trải qua vài chu kỳ này mỗi ngày. Tuy nhiên, Khi stress kéo dài, các chấn thương tâm lý căng thẳng cực độ và mãn tính làm hai hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm phải hoạt động liên tục để cân bằng. Lâu dần, chúng quá tải đẩy hệ thần kinh ra khỏi khả năng tự điều chỉnh khiến người bệnh bị kích thích quá mức và không thể bình tĩnh. Lo lắng, tức giận, bồn chồn, hoảng loạn và tăng động đều có thể xảy ra. Trạng thái kích thích quá mức về mặt thể chất này gây căng thẳng cho mọi hệ thống trong cơ thể, dẫn đến trầm cảm, mất kết nối, mệt mỏi và uể oải…
4.Hiểm họa tiềm ẩn đối với sức khỏe tâm thần
- Rối loạn stress sau sang chấn thường đi kèm với nhịp tim nhanh, đánh trống ngực và huyết áp cao.
Trong rối loạn hoảng sợ, một kích thích tâm lý gây ra phản ứng đặc trưng bởi mặt đỏ bừng, nhịp tim nhanh, hồi hộp, tăng huyết áp và các triệu chứng đường tiêu hóa.
- Trong rối loạn lo âu, các triệu chứng thần kinh thực vật tương tự xảy ra mà không có kích thích.
- Rối loạn chức năng hệ thần kinh thực vật, được đánh giá thông qua biến thiên nhịp tim và độ nhạy phản xạ áp lực có liên quan đến các rối loạn trầm cảm.
Người bệnh có thể gặp:
- Đau nửa đầu, chóng mặt
- Tim đập nhanh, hồi hộp, trống ngực
- Đau thượng vị, bồn chồn, cồn cào
- Lạnh tay chân, vã mồ hôi, run rẩy
Do khám nhiều nơi nhưng không tìm ra nguyên nhân, người bệnh càng lo lắng, suy nghĩ quá mức, dẫn đến mất ngủ, sợ tiếng động, né tránh đám đông, mất hứng thú sống.
Nguy hiểm hơn, họ ám ảnh rằng mình mắc bệnh nan y, đây là dấu hiệu báo động của trầm cảm và lo âu nặng. Nếu không được can thiệp kịp thời, có thể dẫn đến hành vi tự gây hại cho bản thân.
Lời khuyên cho bạn:
- Ban đầu, nếu có các triệu chứng trên hãy đi khám tại chuyên khoa Thần kinh hoặc Nội tổng quát.
- Nếu không tìm ra nguyên nhân, hãy gặp bác sĩ chuyên khoa Tâm thần để được hỗ trợ.
Đừng để rối loạn thần kinh thực vật âm thầm hủy hoại sức khỏe và cuộc sống của bạn!